Wilco Vermeer's Spoorhistorie / Stations, spoortrajecten en emplacementen / stationsoverzicht Nijmegen


Geüpdate:
16 december 2018



Stations, spoortrajecten en
emplacementen /
stationsoverzicht Nijmegen




Stations:
Afbeelding:


Nijmegen NSM
(afbeelding: Utrechts Archief)
Het eerste Station Nijmegen werd op 9 augustus 1865 geopend als beginpunt van de lijn Nijmegen - Kleve, van de Nijmeegsche Spoorwegmaatschappij en was gelegen ter hoogte van de locatie waar heden ten dage Concertgebouw de Vereeniging aan het Keizer Karelplein is gesitueerd. Het werd in 1879 vervangen door een nieuw station op de locatie van het huidige Station Nijmegen.


't Heilige Land
(afbeelding: onbekend)
't Heilige Land was een halte aan de spoorlijn Nijmegen - Kleve en lag ten zuiden van de Sionsweg, juist binnen de gemeentegrenzen van Heumen, nabij het dorp Heilige Landstichting. De halte werd in 1918 geopend en in 1925 opgeheven.



Nijmegen NZOSM
(afbeelding: Utrechts Archief)
Voor de bouw van Station Nijmegen werd voor de Graafsebrug langs de lijn 's Hertogenbosch - Nijmegen een klein emplacement gebouwd voor de Nederlandsche Zuidooster Spoorweg Maatschappij. Bij de planning werd ook een stationsgebouw ingetekend. In tegenstelling tot een locomotiefloods en enkele werkgebouwen werd dit station echter nooit gebouwd. Tekeningen zijn niet bekend zodat betwijfeld wordt of er ooit een ontwerp voor is gemaakt.


Nijmegen
De huidige locatie van Station Nijmegen heeft drie verschillende stationsgebouwen gekend. Op het stationsemplacement bevonden zich loodsen voor de Staatsspoorwegen, goederenloodsen (onder andere van Gend en Loos) en in later jaren een aansluiting voor Weg en Werken van NS. Tevens had de MBS (Maas Buurt Spoorweg) een aansluiting voor de Nijmeegse goederenloods en en een reizigershalte.

Nijmegen I
(afbeelding: Utrechts Archief)
Op 15 juni 1879 geopende, tijdelijke Staatsspoorwegen stationsgebouw aan de nieuw geopende spoorlijn tussen Arnhem en Nijmegen. Dit gebouw deed dienst als stationsgebouw tijdens de bouw van het emplacement Nijmegen en de overige gebouwen waaronder Nijmegen II. Later is het gebouw gebruikt als werkplaats/opslagloods aan de Ooysedijk. Na een grondige restauratie is dit gebouw nog steeds aanwezig.

Nijmegen II
(afbeelding: onbekend)
Tijdens de invulling en uitbreiding van het Nijmeegse spooremplacement werd een nieuw stationsgebouw gerealiseerd naar ontwerp van de architect C.H Peters. Het gebouw kwam in 1894 gereed en werd tijdens een bombardement op 22 februari 1944 zwaar beschadigd.

Nijmegen III
(afbeelding: Spoorwegmuseum)
Van het zwaar beschadigde Nijmeegse station werden de perronoverkappingen en een deel van de gebouwen en muren aan de perronzijde behouden. De rest van het gebouw werd vervangen door een ontwerp van architect Sybold van Ravesteyn, dat in 1954 werd geopend. De stationstoegang (hoofdhal) werd later twee keer verbouwd waarmee het vooraanzicht veranderde.
Nijmegen IV
(afbeelding: Wilco Vermeer, Artist impression doorgang reizigerstunnel)
De komende jaren, vanaf 2019, zal station Nijmegen een grote verbouwing doorstan welke minstens een decennium in beslag zal nemen. De eerste plannen beginnen gestalte te krijgen. Globaal zal station Nijmegen een tweede ingang krijgen aan de andere zijde van het emplacement, waarbij de reizigerstunnel zal worden doorgetrokken tot die kant. Meest in het oog springend zal de aanleg van een derde perron zijn en opstelterrein in het verlengde van deze sporen, waar GE-West gesitueerd is (was).



Nijmegen Heyendaal
Op 28 mei 1972 werd Station Heyendaal geopend. Sinds de opening kende het station twee varianten.

Nijmegen Heyendaal I
(afbeelding: Het Geheugen van Nederland)
Het station Nijmegen Heyendaal werd op 28 mei 1972 geopend en kende op dat moment alleen twee diepgelegen perrons met drie sporen, een stationsgebouwtje was nog in aanbouw.

Nijmegen Heyendaal II
(afbeelding: Stationsweb/Wichor Bramer)
Tussen 1979 tot 2000 beschikte station Nijmegen Heyendaal over een bemenst stationsgebouw van het type Sextant.
Nijmegen Heyendaal III
Nadat in 2000 het stationsgebouw werd gesloopt en de stationsomgeving drastisch werd gemoderniseerd en in 2006 werd het derde spoor opgebroken.



Nijmegen Dukenburg
Nijmegen Dukenburg I
(afbeelding: Stationsweb/Wichor Bramer)
Op 3 juni 1973 werd een eenvoudig station geopend met twee perssons en zonder stationsgebouw. In 1986 kreeg het bestaande station een stationsgebouwtje ontworpen door achitect P.A.M.J. Corbey.
Nijmegen Dukenburg II
In 1996 werd het gehele station, inclusief de perrons verbouwd naar ontwerp van architect Th. J. B. Fikkers, waarbinnen het oude stationsgebouw werd opgenomen.



Nijmegen Goffert
Op 14 december 2014 werd nabij de Neerbosscheweg in Nijmegen Station Nijmegen Goffert aan de lijn Nijmegen - 's Hertogenbosch geopend.



Nijmegen Lent

Lent I
Het op 1 januari 1882 geopende station Lent, lag in die tijd nog buiten de gemeentegrenzen van Nijmegen en kreeg in 1914 een gebouw. Het station werd op 1 januari 1934 gesloten.

Lent II
(afbeelding: Utrechts Archief)
Tussen 10 juni 1940 en 12 november 1940 functioneerde een tijdelijk perron in Lent als eindstation voor de lijn Arnhem - Nijmegen vanwege de zwaar beschadigde spoorbrug van Nijmegen. Het oude spoorgebouwtje van Lent was nog niet gesloopt en werd hergebruikt.
Nijmegen Lent I
(afbeelding: E. Wolters)
Op 1 juni 2002 werd een tijdelijk station geopend zonder gebouw en overkappingen dat tot 23 juli 2013 dienst deed.
Nijmegen Lent II
Het huidige station Nijmegen Lent werd op 25 juli 2013 geopend op ongeveer 250 meter ten zuiden van het tijdelijke station Nijmegen Lent.



Emplacementen:



Nijmegen Oude Waalhaven
Het emplacement bij de oude Waalhaven werd al aangelegd door de Nijmeegsche Spoorwegmaatschappij en werd na de bouw van Station Nijmegen verder uitgebreid.



Havenraccordement Nijmegen
Met de aanleg van het Maas-Waal Kanaal en de nieuwe Waalhavens, werd tevens een havenraccordement in Nijmegen aangelegd.



Nijmegen GE West (Station Nijmegen)
Ten behoeve van het nieuwe havenraccordement, werden de oude Staatsspoor sporen ten westen van het stationsemplacement omgebouwd tot goederensporen. Tevens hadden diverse bedrijven onder de spoordijk hier een aansluiting, zowel bij de haven als bij het station.



Nijmegen REP
Ten zuiden van Station Nijmegen, juist onder de Graafse brug door, lag het emplacement van de HIJSM/HSM ten behoeve van locomotiefonderhoud en rangeersporen voor goederen. Later werd dit omgebouwd tot opstelsporen voor Station Nijmegen en tevens heeft hier geruime tijd een laadloods voor de VAM gestaan.



Transformatorenfabriek Smit
(afbeelding: KLM)
Ook de transformatorenfabriek Smit had een aansluiting op de sporen bij Nijmegen.



Bronnen:
- Stationsweb (2 juli 2017)
- Wikipedia, Station Nijmegen (2 juli 2017)
- Wikipedia, Nijmegen Heyendaal (2 juli 2017)
- Wikipedia, Station Nijmegen Lent (2 juli 2017)
- Wikipedia, Nijmegen Dukenburg (2 juli 2017)
- Wikipedia, Nijmegen Goffert (2 juli 2017)
- WHTheunissen, Geschiedenis van de stations van Hoogkarspel en Nijmegen (2 juli 2017)
- Stationsinfo, Nijmegen (2 juli 2017)
- Veen, J.H.S.M., Spoorlijn Nijmegen-Kleef 125 jaar, Speciaalnummer 80-1, Railkroniek, Stichting Rail Publicaties, ISBN 90-71513-06-8
© Spoorhistorie - Wilco Vermeer, 2017-2018
contact